Wspólna droga do konkurencyjności, bezpieczeństwa i odporności

Cztery najważniejsze porty morskie w Polsce – Gdańsk, Gdynia, Szczecin i Świnoujście – podpisały przełomowe Porozumienie o Współpracy, którego celem jest wzmocnienie ich pozycji na europejskiej i globalnej mapie transportowo-logistycznej. Inicjatywa została oficjalnie ogłoszona podczas Kongresu Polskie Porty 2030, który odbył się 24 czerwca 2025 roku.

Inteligentna współpraca zamiast konkurencji

– Tu chodzi o mądrą współpracę – zaznaczył wiceminister infrastruktury Arkadiusz Marchewka. – Konkurencja nie zniknie, ale dzięki wspólnym działaniom Polska może stać się silnym graczem w europejskim systemie transportowym. Razem jesteśmy w stanie dotrzeć do nowych klientów i stworzyć ofertę, która będzie konkurencyjna na światowym poziomie.

Porozumienie otwiera drogę do wspólnych działań w zakresie cyfryzacji, infrastruktury, zrównoważonego rozwoju, transformacji energetycznej oraz współpracy z instytucjami krajowymi i unijnymi.

Zrównoważony rozwój i cyfrowa rewolucja

Prezes Zarządu Portu Gdańsk, Dorota Pyć, podkreśliła znaczenie jednolitego stanowiska portów w zakresie niebieskiej gospodarki i polityki zrównoważonego rozwoju: – Wspólna reprezentacja interesów portów morskich w UE oznacza skuteczniejsze wdrażanie standardów i lepszą widoczność na forum międzynarodowym.

Nowa strategia zakłada również budowę interoperacyjnych systemów informatycznych i wspólne wykorzystanie nowoczesnych narzędzi do zarządzania ruchem morskim i obsługi towarów, takich jak Port Community System (PCS) oraz integrację z European Maritime Single Window environment (EMSWe).

Porty jako krytyczna infrastruktura i centra inwestycyjne

– Porty to kręgosłup polskiej gospodarki – mówi Piotr Gorzeński, prezes Portu Gdynia. – Generują miliardowe wpływy do budżetu, wspierają eksport, przyciągają inwestycje i stanowią ważne ogniwo bezpieczeństwa kraju. Dzięki tej współpracy wzmocnimy pozycję Polski w europejskiej sieci logistycznej.

Porozumienie obejmuje m.in. wspólną analizę i wdrażanie długoterminowych umów dzierżawy dla inwestorów oraz zmiany w planach zagospodarowania przestrzennego, które mają zwiększyć atrakcyjność terenów portowych dla sektora prywatnego.

Energetyczna transformacja portów

Jednym z priorytetów jest rozwój zielonej energii i infrastruktury OPS (Onshore Power Supply), umożliwiającej zasilanie statków z lądu. Porty planują także budowę systemów bunkrowania dla paliw alternatywnych – LNG, metanolu, wodoru i amoniaku – oraz rozwój instalacji do magazynowania i przetwarzania energii z OZE.

Wspólne działania będą ukierunkowane na likwidację barier legislacyjnych utrudniających realizację tego typu inwestycji w obszarze portowym.

Ułatwienia celne i wykorzystanie sztucznej inteligencji

W ramach porozumienia powstanie zintegrowany system analizy czasu odpraw celnych, który ma zoptymalizować formalności przy współpracy z administracją celną. W planach znajduje się również wdrożenie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, które pomogą w wykrywaniu prób oszustw celnych oraz zidentyfikują zbędne procedury administracyjne.

Ambitna wizja do 2060 roku

W ramach porozumienia porty opracują wspólnie dokument strategiczny: „Program rozwoju polskich portów morskich do roku 2035 z perspektywą do 2060”. W planach są m.in.:

• stworzenie drugiego połączenia z Wyspą Portową w Porcie Gdańsk

• budowa Drogi Czerwonej w Gdyni

• modernizacja linii kolejowej 201

• rewitalizacja linii Nadodrzańskiej

• integracja z siecią Rail Baltica

• analiza ujednolicenia opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej

Porty przyszłości: zmodernizowane, zintegrowane, zielone

Prezes Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście Jarosław Siergiej zaznacza: – Dla nas kluczowe jest skoordynowanie działań w zakresie infrastruktury i cyfryzacji, ale także stworzenie portów przyszłości – zrównoważonych środowiskowo, zautomatyzowanych, nowoczesnych i dostępnych dla wszystkich gałęzi transportu.

Współpraca obejmie także integrację z europejską siecią transportową TEN-T, co zwiększy szanse polskich portów na uzyskanie dofinansowania z UE oraz umożliwi bardziej efektywne wykorzystanie ich potencjału w transporcie towarów i surowców.

Silne porty to silna Polska

Podpisane porozumienie to krok milowy w budowie spójnej, silnej i nowoczesnej infrastruktury portowej, która ma szansę znacząco zwiększyć udział Polski w globalnym handlu morskim. Jest to również ważny sygnał dla zagranicznych partnerów, że Polska dąży do odgrywania wiodącej roli w logistyce regionu Morza Bałtyckiego i Europy Środkowo-Wschodniej.

Porty Gdańsk, Gdynia, Szczecin i Świnoujście nie tylko zacieśniają współpracę, ale tworzą wspólny front w walce o rozwój, bezpieczeństwo i efektywność na miarę wyzwań XXI wieku.