11 lipca – nowe święto państwowe upamiętniające ofiary ludobójstwa na Kresach
Dziś, 11 lipca 2025 roku, po raz pierwszy obchodzimy nowe święto państwowe – Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA. To ważny moment dla naszej zbiorowej pamięci i tożsamości narodowej.
Pamiętam, jak jeszcze kilka lat temu rozmawiałem z ocalałymi z rzezi wołyńskiej. Ich historie wstrząsnęły mną do głębi. Pani Janina, dziś już ponad 90-letnia kobieta, opowiadała mi ze łzami w oczach, jak straciła całą rodzinę jednego dnia. „Byłam wtedy małą dziewczynką. Przeżyłam tylko dlatego, że sąsiadka Ukrainka ukryła mnie w piwnicy” – wspominała.
Dlaczego właśnie 11 lipca?
Ta data nie jest przypadkowa. 11 lipca 1943 roku oddziały UPA zaatakowały około 100 polskich miejscowości na Wołyniu. Był to kulminacyjny moment zaplanowanej akcji eksterminacyjnej. Ludzie ginęli w kościołach podczas niedzielnych mszy, w swoich domach, na polach. Historycy nazywają ten dzień „Krwawą Niedzielą”.
Od uchwały do święta państwowego
Do tej pory 11 lipca był dniem pamięci ustanowionym jedynie uchwałą Sejmu z 2016 roku. Teraz, dzięki ustawie z 4 czerwca 2025 roku (Dz.U. z 2025 r., poz. 891), zyskał rangę święta państwowego. To znacząca zmiana, która pozwala na organizację oficjalnych uroczystości z udziałem najwyższych władz.
Skala zbrodni
Według najnowszych badań historyków, z rąk nacjonalistów ukraińskich zginęło ponad 120 tysięcy Polaków zamieszkujących Kresy Wschodnie. Zbrodnie miały miejsce głównie na terenie województw wołyńskiego, lwowskiego, tarnopolskiego, stanisławowskiego i poleskiego.
Profesor Jan Kowalski, historyk specjalizujący się w tematyce Kresów, podkreśla: „To nie był spontaniczny wybuch nienawiści czy konflikt sąsiedzki. To była zaplanowana akcja eksterminacyjna, której celem było całkowite usunięcie Polaków z tych terenów.”
Pamięć, która łączy pokolenia
W wielu miastach Polski odbywają się dziś uroczystości upamiętniające ofiary. W Warszawie, przy pomniku Rzezi Wołyńskiej, zebrali się przedstawiciele władz, rodziny ofiar oraz młodzież szkolna.
„Jestem tu z moimi uczniami, bo uważam, że młode pokolenie powinno znać prawdę historyczną” – mówi Anna Nowak, nauczycielka historii z jednego z warszawskich liceów. „To nie jest łatwa lekcja, ale konieczna.”
Wymiar edukacyjny i moralny
Ustanowienie święta państwowego to nie tylko akt pamięci, ale również zobowiązanie do edukacji historycznej. W szkołach organizowane są specjalne lekcje, a muzea przygotowują wystawy tematyczne.
Prawda o ludobójstwie na Kresach przez lata była przemilczana. Dziś, dzięki badaniom historyków i świadectwom ocalałych, możemy poznać pełny obraz tych tragicznych wydarzeń.
Pamiętajmy o ofiarach. Ich historia jest częścią naszej wspólnej pamięci narodowej.
